W sierpniu ma zostać ogłoszony pierwszy nabór wniosków o pieniądze przeznaczone na dofinansowanie projektów w najuboższych państwach UE.
O pieniądze będzie się można ubiegać w ramach dwóch mechanizmów finansowych: norweskiego oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Na Polskę przypada 533,51 mln euro do 2009 roku.
Mechanizmy norweski i EOG wiążą się z wejściem Polski, z chwilą przystąpienia do UE, do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, gdzie oprócz państw Unii są także kraje EFTA: Norwegia, Islandia i Lichtenstein. Państwa te, nie będąc członkami UE, korzystają z wielu możliwości, stąd finansowane przez nie instrumenty bezzwrotnej pomocy dla najuboższych państw wspólnoty. Jest ich 13, ale prawie połowa środków przypada na Polskę.
Pieniądze przeznaczone są do wydania w latach 2004-2009, w równych rocznych transzach, po blisko 106 mln euro. Ponieważ w ubiegłym roku nie było naboru, tegoroczny obejmie środki z lat 2004 i 2005, a niewykluczone, że od razu także 2006. Na składanie wniosków zainteresowane podmioty będą miały prawdopodobnie trzy miesiące, choć państwa-darczyńcy mogą skrócić lub wydłużyć ten okres.
W obu mechanizmach są jednolite zasady i procedury oraz taki sam system wdrażania i zarządzania. W ramach mechanizmu EOG jest sześć priorytetów, w mechanizmie norweskim cztery kolejne. O pieniądze mogą starać się instytucje sektora publicznego i prywatnego, od samorządów i administracji, poprzez instytucje naukowo-badawcze, organizacje pozarządowe, po prywatne firmy i podmioty partnerstwa publiczno-prywatnego. Zwyciężą najlepsze projekty - mechanizmy nie przewidują podziału środków np. na regiony.
Można ubiegać się o wsparcie przedsięwzięć z zakresu ochrony środowiska, ochrony dziedzictwa kulturowego, rozwoju zasobów ludzkich, opieki zdrowotnej i nad dzieckiem, badań naukowych oraz promowania zrównoważonego rozwoju. Mechanizm norweski wspiera dodatkowo m.in. wdrażanie przepisów z Schengen oraz politykę regionalną i działania transgraniczne.
Dla projektów współfinansowanych z budżetu centralnego lub budżetów samorządów maksymalne dofinansowanie może wynieść 85 proc., a dla projektów realizowanych we współpracy z podmiotami prywatnymi 60 proc. Generalną zasadą jest refundowanie już poniesionych kosztów, ale można też ubiegać się o zaliczki lub dodatkowe pieniądze na pomoc techniczną. (PAP)
