Uzasadnienie herbu i flagi Powiatu Legionowskiego

Założenia metodologiczne projektu herbu

Herb jakiejkolwiek jednostki samorządu terytorialnego jest jej głównym symbolem, znakiem reprezentacyjnym, elementem umacniającym lokalny patriotyzm. Z tego względu herb taki powinien spełniać kilka warunków. Najważniejszym z nich jest jego silny związek z reprezentowaną jednostką, związek ułatwiający wspólnocie samorządowej utożsamienie się z nim.

Efekt taki jest najprostszy do osiągnięcia poprzez wykorzystanie dawnego herbu tej jednostki, ewentualnie jednostki poprzedzającej. W przypadku Powiatu Legionowskiego jest to niestety niemożliwe. W odróżnieniu od wielu innych powiatów Powiat Legionowski nie istniał przed rokiem 1975 - jest więc tworem nowym, nie posiadającym starej symboliki, pieczęci, itp. Podobnie przedstawia się sytuacja w odniesieniu do stolicy Powiatu, która jest organizmem względnie młodym, sięgającym swymi początkami zaledwie czwartej ćwierci XIX wieku. Oznacza to konieczność stworzenia nowego herbu przy poszanowaniu wszelkich zasad heraldyki.

Znalezienie jednego elementu wspólnego dla całego Powiatu Legionowskiego jest właściwie niemożliwe, gdyż skupia on gminy mające bardzo różną tradycję historyczną, co skutkuje koniecznością użycia kilku figur heraldycznych na tarczy.

Zasady heraldyki sugerują by godłem była tradycyjna figura heraldyczna lub w ostateczności nowa, prosta i stylizowana zgodnie z zasadami heraldyki, łatwa do opisania. Jest ponadto wskazane, by w przypadkach gdy jest to możliwe używać godeł nawiązujących do historii średniowiecznej. Przy projektowaniu herbu Powiatu Legionowskiego uwzględniono te wskazówki.

Uzasadnienie herbu

Orzeł legionowy umieszczony w górnej części tarczy stanowi element mówiący - nawiązujący bezpośrednio do nazwy Powiatu i jej genezy. Symbolizuje on jednocześnie miasto Legionowo. W tutejszych koszarach począwszy od 1918 roku formowany był 1 pp, który 16 stycznia 1919 roku otrzymał zaszczytne miano "1 p.p. Legionów". Z inicjatywy gen. Bolesława Roi dla upamiętnienia czynu niepodległościowego Legionów Józefa Piłsudskiego Starostwo Powiatowe Warszawskie w dniu 3 maja 1919 zmieniło dotychczasową nazwę miejscowości stanowiącej zalążek dzisiejszej stolicy Powiatu z Jabłonny Nowej na Legionowo. Należy dodać, że orzeł legionowy (mający jednakże nieco inny rysunek) jest nowym godłem tego miasta.

Figury heraldyczne umieszczone poniżej orła nawiązują do najstarszej historii terenów wchodzących w skład Powiatu Legionowskiego. I tak:

• pastorał symbolizujący władzę kościelną nawiązuje do dziejów obecnych gmin: Jabłonna i Wieliszew. Tereny wchodzące w skład gminy Jabłonna mają swoje korzenie nierozerwalnie związane z biskupami płockimi, którym podlegały aż do roku 1774, kiedy to zostały przejęte na własność przez biskupa Michała Jerzego Poniatowskiego, późniejszego prymasa Polski. Należy tu również wskazać, że dwie główne miejscowości gminy, skupiające przeważającą część mieszkańców - Jabłonna i Chotomów zostały lokowane w 1418 właśnie przez biskupa płockiego Jakuba z Korzkwi. Choć gmina Wieliszew składa się z terenów o nieco różniącej się historii, to jednak jej główna część wraz ze wsią Wieliszew jest również związana z władzą kościelną. Wieś Wieliszew, wzmiankowana po raz pierwszy w 1254 roku, już wówczas była własnością klasztoru kanoników regularnych w Czerwińsku i pozostała nią aż do wieku XVIII. W roku 1745 Andrzej Stanisław Kostka Załuski, biskup chełmiński, kanclerz wielki koronny, opat czerwiński podjął starania w celu uzyskania przywileju na lokację miasta.
• miecz symbolizujący władzę książęcą i królewską nawiązuje do dziejów gmin: Nieporęt i Serock. Serock jest najstarszą miejscowością wchodzącą w skład Powiatu Legionowskiego. Jej zaczątek stanowił gród książęcy poświadczony w 1065 roku, a działający do wieku XIII. Prawa miejskie zostały nadane w 1417 roku przez Janusza Starszego, księcia mazowieckiego. Jest to okres jego nadzwyczaj ożywionego rozwoju. Po inkorporacji Mazowsza do Korony Serock stał się miastem królewskim i pozostał nim praktycznie do końca Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Również Nieporęt zawdzięcza swoje powstanie książętom mazowieckim. Lokacja wsi w ramach własności książęcej miała miejsce zapewne w XV wieku, choć już w roku 1484 została ona sprzedana przez Bolesława V. Na tym jednak nie kończą się związki Nieporętu z władzami państwa - w 2 połowie XVI wieku staje się on własnością królewską i pozostaje nią do czasów ostatniego z Wazów na tronie Polski. Za ich czasów powstaje drewniana rezydencja, jak również zostaje ufundowany kościół parafialny.

Herb jako całość symbolizuje więc, iż tereny Powiatu Legionowskiego składają się z dwóch porównywalnych obszarowo części - zachodniej związanej z tradycją władzy kościelnej (biskupstwo płockie i opactwo czerwińskie - pastorał) oraz wschodniej związanej z tradycją władzy świeckiej (książęta mazowieccy i królowie Polski - miecz). Orzeł między pastorałem i mieczem – niezależnie od swej roli mówiącej - wskazuje, iż na styku dwóch wymienionych części powstała nowa jednostka – miasto Legionowo. Warto zwrócić uwagę, że przy takim ujęciu herb Powiatu stanowi jednocześnie symboliczną jego mapę.

Barwa tarczy herbowej ma charakter alegoryczny. Podstawową cechą środowiska przyrodniczego Powiatu Legionowskiego jest duża liczba wód powierzchniowych z Jeziorem Zegrzyńskim na czele - stąd dominującą barwą jest błękit je symbolizujący. Dodać należy również, że taki kolor tarczy występuje w herbach większości gmin wchodzących w skład Powiatu (Nieporęt, Serock, Wieliszew).

Koncepcja herbu została opracowana przez Grzegorza P. Kubalskiego, projekt graficzny przez Bohdana Wróblewskiego.

Uzasadnienie flagi

Projekt flagi został opracowany zgodnie z zasadami weksylologii na podstawie projektu herbu. Autorem projektu jest Grzegorz P. Kubalski.