Dziś Koalicja Powiatów, na czele której stoi starosta Jan Grabiec złożyła oficjalną skargę do Trybunału Konstytucyjnego na "janosikowe".
Przypomnijmy, że „janosikowe” to dodatkowy „podatek”, jaki płacą najbardziej zaradne, czyli najbogatsze samorządy do budżetu państwa. Z założenia środki te mają być przekazywane biedniejszym powiatom. Założenie jest szczytne, zgodne z zasadą solidarności, jednak sam mechanizm posiada wiele wad. Jego skutki są kuriozalne – na przykład powiat legionowski przed zapłaceniem „janosikowego” zajmował 7. miejsce w Polsce pod względem dochodu, natomiast po uiszczeniu opłaty spadł na 281. pozycję. Co gorsza, stosowanie tego mechanizmu powoduje sytuacje, w których samorządy nie płacące, a otrzymujące pieniądze z „janosikowego” znacznie wyprzedzają powiaty odprowadzające ten podatek do państwowej kasy. Czyli w praktyce bardzo często to powiaty biedniejsze płacą janosikowe bogatszym.
 |
Artyści z grupy Dead Black Dog Production nagrali teledysk o "janosikowym". W klipie można zobaczyć starostę legionowskiego. |
Straty ponoszone rokrocznie przez powiat legionowski są znaczne. Ich skutkiem jest przede wszystkim hamowanie rozwoju samorządu. Za pieniądze, które oddaliśmy skarbowi państwa od początku płacenia „janosikowego” - czyli kwotę prawie 50 mln zł – moglibyśmy np. wybudować szpital lub 5 nowych szkół i przedszkoli, ewentualnie dać kierowcom prezent w postaci 50 km nowych dróg, a cyklistom – 150 km ścieżek rowerowych.
Sprawa trafiła do Trybunału Konstytucyjnego - 9 października jedenaście samorządów zrzeszonych w Koalicji Powiatów złożyło wnioski o uznanie niezgodności z Konstytucją przepisów o „janosikowym”, czyli ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, ustalających obowiązek dokonywania przez powiaty wpłat do budżetu państwa z przeznaczeniem na subwencję równoważącą. Są to następujące powiaty: bełchatowski; grodziski; legionowski; mikołowski; otwocki; piaseczyński; polkowicki; poznański; pruszkowski; warszawski zachodni; wołomiński.
W tej sytuacji, szczególnie w kontekście podobnej sprawy wygranej przed Trybunałem przez województwo mazowieckie, czekamy na korzystne dla powiatu legionowskiego rozstrzygnięcia. Poprzedni wyrok z 13 stycznia 2013 r. uznał, iż przepisy ustawy o dochodach JST ustanawiające mechanizm „janosikowego” na poziomie powiatowym nie naruszają Konstytucji. Jednak jednocześnie Trybunał przedstawił uwagi, których usunięcie jest niezbędne. Jako najważniejsze wady „janosikowego” Trybunał wskazał:
• nakładanie obowiązku wpłaty na samorządy na podstawie wysokości ich dochodów jedynie z niektórych źródeł (tj. jedynie dochodów podatkowych);
• rozdzielanie zebranych dzięki wpłatom kwot na podstawie jedynie niektórych potrzeb wydatkowych (w przypadku powiatów - głównie utrzymania dróg);
• ustalanie obowiązku wpłat na podstawie danych sprzed dwóch lat, bez uwzględnienia możliwości pogorszenia się sytuacji finansowej samorządu zobowiązanego do wpłaty.
Od tamtego czasu, czyli od ponad półtora roku Sejm RP nie podjął inicjatywy naprawienia tych uchybień.
