Pamiętajmy o Szaniawskim
Dziś przypada 51. rocznica śmierci wybitnego dramaturga Jerzego Szaniawskiego, postaci nietuzinkowej, którą chcemy przypomnieć nie tylko ze względu na jego wybitny dorobek, ale też z uwagi na fakt, że urodził się i część swoich dzieł stworzył w Zegrzynku (dziś Jadwisin) w gminie Serock.
Szaniawski to autor obecnie nieco zapomniany i, niesłusznie, niedoceniany w kulturalnej przestrzeni publicznej. Był autorem cieszących się uznaniem krytyków i publiczności dramatów, w swoim dorobku posiadający również opowiadania oraz książki. Wielu czytelnikom kojarzy się ze znanym cyklem opowiadań z Profesorem Tutką w roli głównej. Utalentowany i poważany, był człowiekiem zagadką. Jego twórczość jest ponadczasowa, nie dezaktualizuje się mimo upływu czasu.
Jako człowiek był skryty, niewiele i niechętnie mówił o swoim życiu prywatnym. Z nielicznych relacji o nim wiemy jednak, że był uważnym i troskliwym zarządcą rodzinnego majątku i życzliwym ludziom sąsiadem, który niejednokrotnie wspierał w potrzebie miejscową ludność.
To wszystko sprawia, że chcemy przywrócić pamięć o nim nie tylko mieszkańcom powiatu legionowskiego, ale znacznie szerszej publiczności. Powiat Legionowski, Miejski Ośrodek Kultury w Legionowie i Gmina Serock nawiązały współpracę, by przekaz sławiący Jerzego Szaniawskiego był mocniejszy, z większą siłą dotarł do odbiorców. Choć warto zaznaczyć, że proces ten trwa już od lat, postać dramaturga była upamiętniana na wiele sposobów. Jednym z nich jest, organizowany od 2018 roku przez Miejski Ośrodek Kultury w Legionowie (MOK), Festiwal Szaniawskiego Legionowo. Podczas jego drugiej odsłony w 2019 roku MOK ogłosił konkurs na plakat, o którym jeden z członków jury konkursowego Robert Żebrowski napisał:
„Poszukując dróg, które mogłyby nas doprowadzić do zamierzonego celu - czyli wprowadzenia Jerzego Szaniawskiego w szeroki obieg kultury, zwróciliśmy się do plastyków, którzy nie władają bezpośrednio dziedzinami sztuki przez Szaniawskiego uprawianymi, ale mają moc przybliżania wyobrażeń artystycznych poprzez ich wizualizację.
W zaproszeniu do udziału w konkursie pisaliśmy:
"Dramatopisarstwu Jerzego Szaniawskiego (które próbujemy przywrócić żywemu obiegowi kultury poprzez cykl wydarzeń Festiwal Szaniawskiego Legionowo) towarzyszyły od debiutu autora w okresie międzywojennym wyobrażenia plastyczne, obecne przede wszystkim na plakatach i w programach teatralnych jego sztuk. Owe plakaty, afisze i programy – przynajmniej te do dziś zachowane – nie grzeszą bogactwem plastycznej wyobraźni i pełnią tylko służebną, promocyjną funkcję wobec ogłaszanych przez nie spektakli. Sądzimy, że ta oszczędność kompozycji i środków graficznych nie wyczerpuje możliwości, jakie oferują plastykom teatralne wizje Szaniawskiego; zarówno jego sztandarowe dramaty: „Dwa teatry”, „Adwokat i róże”, „Ptak” jak i nieco zapomniane: „Lekkoduch”, „Papierowy kochanek”, „Ewa”, „Most” czy „Fortepian” mogą prowokować nie tylko do etycznej, ale też plastycznej refleksji.
Jeśli tradycyjnie stabilna forma literacka dramatów zapisanych przez „Samotnika z Zegrzynka” jest trwała i ustalona – to towarzysząca jej obrazowa wizja plakatu nie musi przecież być związana literacką tradycją.
Poprzez współczesny, operujący nowoczesnymi środkami wyrazu, inspirujący, odnoszący się do obecnego zasobu społecznej wyobraźni plakat dramatu Szaniawskiego możemy przybliżyć jego twórczość tu i teraz – przecząc jej marginalizacji. "
Odpowiedziało niewielu, ale ich prezentacje wnoszą wiele do współczesnych usiłowań ożywienia pamięci o Szaniawskim, ukazując różnorodną wrażliwość plastyczną pobudzoną dramatami mistrza z Zegrzynka.
Jury konkursu w składzie:
Barbara Retmaniak - artysta plastyk,
Stanisław Gadomski - artysta plastyk,
dr Radosław Sioma - literaturoznawca,
Robert Żebrowski - animator kultury
serdecznie podziękowało wszystkim uczestnikom za podjęcie trudnego tematu i twórcze do niego podejście. Zważywszy wyrównany poziom prac jury nie przyznało nagrody głównej, zwiększając liczbę nagród w kategorii wiekowej „dorośli”.
W kategorii wiekowej "dorośli" przyznano dwie nagrody:
Anna Pągowska ("Żeglarz")
Robert Żbikowski ("Dwa teatry")
oraz dwa wyróżnienia:
Iwona Nielubowicz ("Ptak")
Mirosław Gawlik ("Most").
W kategorii wiekowej "młodzież" przyznano jedną nagrodę:
Klaudia Wdowińska ("Adwokat i roże")
oraz jedno wyróżnienie:
Dagmara Duńska ("Adwokat i róże").”
Dziś przypominamy prace konkursowe, które po raz pierwszy zostały pokazane podczas wystawy w trakcie Festiwalu Szaniawskiego Legionowo w Wąwozie Szaniawskiego 9 czerwca 2019 roku (galeria poniżej). Można je też zobaczyć na żywo w Biurze Obsługi Mieszkańców w Starostwie Powiatowym w Legionowie, gdzie wystawa będzie gościć do końca kwietnia. Zapraszamy też do oglądania, podczas spacerów po jakże urokliwym Serocku, plenerowej wystawy pt. „Kobiety Szaniawskiego”. Ekspozycja zawisła wzdłuż ulicy Farnej w Serocku.
