Dzień Solidarności i Wolności - 41. rocznica

Rokrocznie 31 sierpnia obchodzimy narodowe święto - Dzień Solidarności i Wolności.

Dzień Solidarności i Wolności to święto narodowe obchodzone 31 sierpnia, na pamiątkę tzw. "porozumień sierpniowych" z 1980 roku. Wydarzenie to było uwieńczeniem walki polskiej opozycji z reżimem uzależnionej od Związku Radzieckiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej sprawującej w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej władzę.
Dzięki walce środowisk niepodległościowych w latach 1980-90 Polska odzyskała suwerenność państwową i wolność ekonomiczną. Ogromny wkład w te zmagania włożył powołany 17 września 1980 r. Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”. Była to pierwsza po wojnie rzeczywiście niezależna i realnie samorządna organizacja upominająca się o prawa pracownika, obywatela i w ogóle człowieka. Niemały wkład w tę walkę miały struktury działające na terenie obecnego powiatu legionowskiego. Dzięki odwadze setek konspiratorów, nawet w najczarniejszych latach „stanu wojennego” w naszym regionie ukazywała się podziemna prasa drugiego obiegu, skutecznie zakłócano sygnał reżimowej telewizji, kolportowano niepodległościowe plakaty, słuchano nadawanych z zagranicy audycji „Radia Wolna Europa”.

Rys historyczny

Przyczyny

Po II wojnie światowej, w wyniku porozumienia mocarstw zachodnich z ZSRR, Polskę zaliczono do strefy wpływów rosyjskich. Nasi wschodni sąsiedzi, przy współudziale lokalnych komunistów, wprowadzili system rządów totalitarnych, których najbardziej krwawym wydaniem był stalinizm. Polacy nigdy nie zaakceptowali utraty wolności. Od początku organizowany był opór – na początku zbrojny w postaci walki „Żołnierzy Wyklętych”, potem pokojowy, poprzez organizowanie strajków i manifestacji. Największymi z nich były: „polski październik 1956”, protesty studenckie w 1968 r., „grudzień 1970” na Wybrzeżu.

Walka o wolność i porozumienia sierpniowe 1980 r.

Preludium do „wydarzeń i porozumień  sierpniowych 1980 r.” były strajki w czerwcu 1976 r. – głównie w Radomiu i Ursusie. Władze zareagowały falą represji, które wywołały opór w postaci utworzenia Komitetu Obrony Robotników. Środowisko niepodległościowe scaliło się wokół idei walki o prawa pracownicze. Nadzieje na odzyskanie wolności znacznie pobudził wybór ks. kard. Karola Wojtyły na papieża – przyjął imię Jan Paweł II. Ogromne znaczenie miala również pomoc materialna i merytoryczna z Zachodu – głównie z USA i Francji.

Pogorszenie sytuacji gospodarczej spowodowało znaczny wzrost cen, co na początku lipca 1980 r. spowodowało ogólnopolską falę strajków. Uwagę Polaków i mediów zachodnich przykuły wydarzenia, które rozgrywały się w Stoczni Gdańskiej. To tam powołano Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, który wysunął wobec władz kraju 21 postulatów dotyczących poprawy życia wszystkich Polaków. Zasięg strajków i protestów był tak wielki, że rząd PRL był zmuszony negocjować. W wyniku rozmów przedstawiciele opozycji i władzy 31 sierpnia 1980 r. podpisali porozumienie. Jednym z jego postanowień był zgoda na powołanie organizacji autentycznie reprezentującej interesy pracowników. Taką strukturę – Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” – powołano do życia 17 września 1980 r.

Skutki

Sierpień 1980 r. był festiwalem i świętem wolności. Po wydarzeniach, które pokazały siłę opozycji, nie było już odwrotu. Stan wojenny i represje nie złamały woli walki o pełnię suwerenności Polski. Pośrednim skutkiem podpisania porozumień sierpniowych były więc pierwsze wolne wybory w 1989 r. Wielu historyków łączy je również z upadkiem ZSRR i zburzeniem muru berlińskiego.