Październik - Miesiąc Świadomości Raka Piersi (tzw. Różowy Październik), celebrowany jest na świecie od 1985 roku. W tym szczególnym okresie podejmowane są tematy związane z profilaktyką, diagnostyką oraz nowoczesnym leczeniem nowotworów piersi. 15 października obchodzony jest Europejski Dzień Walki z Rakiem Piersi, którego symbolem jest z różowa wstążka.
Rak piersi to najczęściej diagnozowany nowotwór u kobiet, stanowiący około 20-25% wszystkich przypadków nowotworów złośliwych w tej grupie. Choroba ta polega na niekontrolowanym rozwoju komórek w tkance gruczołowej piersi, co prowadzi do tworzenia guza. Nowotwór może rozwijać się zarówno w przewodach mlecznych (rak przewodowy), jak i w zrazikach piersi (rak zrazikowy). Choć rak piersi dotyczy głównie kobiet, występuje również u mężczyzn, choć znacznie rzadziej (stanowi około 1% wszystkich przypadków raka piersi). Nowotwór ten może rozprzestrzeniać się na inne części ciała, co nazywane jest przerzutami. Najczęściej przerzuty występują w węzłach chłonnych, kościach, wątrobie, płucach i mózgu.
W Polsce rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem u kobiet. Dane z lat 2020-2023 wskazują, że każdego roku diagnozuje się około 24 000 nowych przypadków raka piersi. Choroba ta jest także jedną z głównych przyczyn zgonów wśród kobiet z powodu nowotworów złośliwych – odpowiada za około 14-15% wszystkich zgonów związanych z nowotworami w tej grupie.
Statystyki śmiertelności i wyleczalności
Śmiertelność związana z rakiem piersi w Polsce spada, ale nadal jest wyższa niż w wielu krajach zachodniej Europy. Wczesne wykrycie raka piersi znacząco poprawia rokowania – 5-letnie przeżycie w przypadku wczesnego stadium choroby wynosi powyżej 90%. Jednak przy zaawansowanym stadium nowotworu przeżycie 5-letnie spada do około 25%. Rak piersi występuje najczęściej u kobiet po 50. roku życia, ale może pojawić się również u młodszych kobiet, zwłaszcza tych, które mają obciążenia genetyczne (mutacje w genach BRCA1 i BRCA2). Przypadki raka piersi przed 40. rokiem życia stanowią około 5-7% wszystkich przypadków w Polsce.
Diagnozowanie raka piersi opiera się na kombinacji różnych metod, które mają na celu jak najwcześniejsze wykrycie zmian nowotworowych. Wczesna diagnoza znacząco zwiększa szanse na skuteczne leczenie i wyleczenie pacjentki.
Samobadanie piersi
Samobadanie piersi jest pierwszą linią obrony w wykrywaniu nieprawidłowości. Kobiety są zachęcane do regularnego samodzielnego badania swoich piersi, aby zidentyfikować ewentualne zmiany, takie jak guzy, zgrubienia, zmiany w kształcie piersi lub wydzielinę z sutka. Chociaż samobadanie piersi nie zastępuje profesjonalnej diagnostyki, jest ważnym krokiem w samokontroli zdrowia.
Mammografia
Mammografia to podstawowa metoda przesiewowa stosowana w diagnostyce raka piersi. Jest to badanie rentgenowskie piersi, które pozwala na wykrycie guzków jeszcze zanim staną się one wyczuwalne palpacyjnie. Skuteczność mammografii w wykrywaniu raka piersi waha się od 70% do 90%, w zależności od wieku pacjentki i gęstości tkanki piersi.
USG piersi
Ultrasonografia (USG) piersi jest metodą diagnostyczną uzupełniającą mammografię, zwłaszcza u młodszych kobiet o gęstej tkance gruczołowej piersi. USG pozwala na lepsze zobrazowanie zmian o charakterze litym lub torbielowatym, a także pomaga w ocenie węzłów chłonnych pachowych.
Biopsja
W przypadku podejrzenia raka piersi, konieczne jest wykonanie biopsji, czyli pobrania fragmentu zmienionej tkanki, aby potwierdzić obecność komórek nowotworowych.
Rezonans magnetyczny (MRI)
Rezonans magnetyczny (MRI) piersi stosowany jest głównie u pacjentek z podwyższonym ryzykiem raka piersi (np. z mutacjami genetycznymi BRCA1 i BRCA2) oraz w ocenie zaawansowania choroby i przerzutów. Badanie daje bardzo dokładny obraz, co jest szczególnie ważne przy wykrywaniu niewielkich, trudnych do zdiagnozowania zmian.
Badania genetyczne
U kobiet z wywiadem rodzinnym obciążonym rakiem piersi zaleca się przeprowadzenie badań genetycznych na obecność mutacji w genach BRCA1 i BRCA2, które znacząco zwiększają ryzyko zachorowania. Nosicielki tych mutacji mają nawet do 80% ryzyka zachorowania na raka piersi w ciągu życia.
Rak piersi pozostaje poważnym zagrożeniem dla zdrowia kobiet w Polsce i na świecie. Wczesna diagnoza oraz rozwój nowoczesnych metod leczenia znacząco poprawiają rokowania pacjentek. W Polsce rak piersi jest diagnozowany u tysięcy kobiet rocznie, jednak dzięki programom przesiewowym i edukacyjnym oraz nowoczesnym metodom terapeutycznym wiele kobiet ma szansę na pełne wyleczenie. Kluczowym czynnikiem pozostaje regularna kontrola i diagnostyka, które pozwalają wykryć chorobę we wczesnym stadium, co istotnie zwiększa szanse na skuteczne leczenie.
fot. designed by Freepik
