Konferencja w sprawie zmiany mechanizmu finansowego, zwanego podatkiem „janosikowym”, odbyła się w środę (27.07.) w legionowskim Ratuszu. Zorganizował ją Powiat Legionowski, który włączył się w akcję zbierania podpisów pod obywatelskim projektem ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.
 |
| Na zaproszenie starosty legionowskiego w spotkaniu wzięli udział m.in. poseł Andrzej Halicki (w środku) i wicemarszałek województwa mazowieckiego Marcin Kierwiński (z prawej) |
|
Na zaproszenie starosty legionowskiego Jana Grabca przybyli na nią poseł Andrzej Halicki, wicemarszałek województwa mazowieckiego Marcin Kierwiński, przedstawiciel Prezydenta RP Michał Szweycer (członek zespołu „Samorząd Terytorialny dla Polski” działającego w ramach Forum Debaty Publicznej przy Prezydencie RP), jak również reprezentanci powiatów około warszawskich i gmin powiatu legionowskiego. Na spotkaniu nie zabrakło także pełnomocnika Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej projektu ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego Rafała Szczepańskiego.
„Janosikowe” to mechanizm finansowy, który w zamyśle ustawodawcy miał wyrównywać szanse poszczególnych regionów. Obarczone są nim samorządy wszystkich szczebli, których dochody na głowę mieszkańca przekraczają wyliczaną dla całego kraju średnią. Pozyskane w ten sposób przez budżet państwa środki są przekazywane w formie dotacji wyrównawczej do samorządów, których dochody per capita są niższe od wspomnianej średniej. Podatek ten jest naliczany według rosnącej skali podatkowej (na zasadzie podobnej do opodatkowania dochodów osobistych), która jest szczególnie krzywdząca dla powiatów – dochodzi do 98%.
 |
| Wprowadzeniem do dyskusji była prezentacja starosty Jana Grabca na temat "janosikowego" |
|
- Przy takich regulacjach dochodzi do tego, że powiaty uznane za ubogie, po otrzymaniu subwencji wyrównawczej stają się bogatsze od tych, którym z racji ich zamożności naliczono „janosikowe”. - podsumował prezentację, otwierającą konferencję, starosta legionowski Jan Grabiec.
Pełnomocnik Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej Rafał Szczepański, społecznego ruchu dążącego do skorygowania niesprawiedliwego prawa, przedstawił postulaty, jakie zawarte zostały w społecznym projekcie ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Podkreślił, że obecnie funkcjonujące regulacje są antymotywacyjne, karzące samorządy aktywne, a zarazem demoralizujące te uznane za biedniejsze.
Dodatkowo szczególnie bulwersujący jest fakt, że nie ma żadnego mechanizmu kontrolnego, jeśli chodzi o sposób wydatkowania środków z subwencji. W wielu samorządach są one „przejadane”, nie służą przedsięwzięciom wpływającym na rozwój regionu.
 |
| Rafał Szczepański, pełnomocnik Komitetu Incjatywy Ustawodawczej, przedstawił podstawowe założenia obywatelskiego projektu ustawy |
|
Pośród uczestników konferencji panowała zgoda co do tego, iż obecnie funkcjonujący mechanizm wyrównywania szans jest niesprawiedliwy i nie spełnia swojej roli. W obywatelskiej propozycji zmiany przepisów postuluje się, co warto podkreślić, jego zmianę, a nie zniesienie. Najważniejsze z postulowanych zmian to obniżenie wysokości „janosikowego” oraz zmiana systemu redystrybucji tych środków na system dotacji, zamiast dotychczasowych subwencji. Pozwoli to na lepsze wykorzystanie otrzymanej pomocy przez samorządy jej potrzebujące, a zarazem na poddanie ich wydatkowania kontroli społecznej.
Marcin Kierwiński, wicemarszałek województwa mazowieckiego, zwrócił uwagę na jeszcze jedną bolączkę samorządu województwa mazowieckiego, w zasadzie jedynego samorządu tego szczebla, oddającego lwią część swoich dochodów w postaci podatku na wyrównywanie szans. Przypomniał, że dla regionów uznawanych za ubogie wprowadzono szereg programów pro rozwojowych, z których województwo mazowieckie jest wykluczone, choć około 100 z ponad 300 najuboższych gmin w Polsce, to gminy mazowieckie. - Trudno zrozumieć, dlaczego Mazowsze musi oddać 63% swoich dochodów tym, którzy już wsparcie dostają. - powiedział.
 |
| Problem "janosikowego" omawiano również w kuluarach. Od lewej: Michał Szweycer (tyłem), Jan Grabiec, poseł Andrzej Halicki i wicemarszałek woj. mazowieckie Marcin Kierwiński |
|
Swoje poparcie dla idei zmian w obecnie funkcjonujących przepisach wyraził też poseł Andrzej Halicki, podkreślając, że obecny mechanizm zestawia ze sobą regiony czy miasta nie dające się porównać ani pod względem wielkości, ani pełnionych funkcji. - Konieczna jest nowelizacja ustawy w sposób, który pozwoli porównywać rzeczy porównywalne. - powiedział. Dodał też, że ważne jest, aby przy okazji prac nad poprawą mechanizmu solidaryzmu regionów nie zapominać o ustawie metropolitalnej, która w obecnym stadium rozwoju regionów jest niezbędna. - Powinniśmy myśleć o tych dwóch ustawach łącznie – dodał Halicki.
Niezwykle ważnym sygnałem podczas konferencji była informacja, że również Prezydent RP myśli o nowelizacji przepisów o ustroju finansowym samorządów.
 |
| Michał Szweycer z Kancelarii Prezydenta RP poinformował o podjęciu przez Kancelarię prac nad nowelizacją przepisów o ustroju finansowym samorządów |
|
Przedstawiciel Kancelarii Prezydenta RP Michał Szweycer, członek zespołu „Samorząd Terytorialny dla Polski”, działającego w ramach Forum Debaty Publicznej przy Prezydencie RP zapewnił, że trwają już pierwsze przymiarki do poprawienia prawa w tym zakresie.
Zmiana obecnie funkcjonującego mechanizmu finansowego w sposób, który sprawi, że samorządy o wyższych dochodach nie będą krzywdzone i zniechęcane do działań pro rozwojowych, natomiast te, które otrzymają pomoc, wykorzystają ją z korzyścią dla swoich mieszkańców, jest niezbędna. Zebrani samorządowcy zadeklarowali dalszy aktywny udział w działaniach na rzecz zmiany przepisów w tym zakresie.
9 sierpnia zebrane pod obywatelskim projektem ustawy podpisy zostaną złożone w sejmie. Miejmy nadzieję, że wspólna inicjatywa obywateli i samorządowców uzyska zrozumienie i poparcie parlamentarnej większości, zarówno obecnej, jak i przyszłej kadencji.
 |
| Swoje poparcie dla akcji STOP Janosikowe wyrazili biorący udział w konferencji samorządowcy. Od lewej: wójt Nieporętu Sławomir Mazur, wójt Wieliszewa Paweł Kownacki i burmistrz Serocka Sylwester Sokolnicki |
|
