Realizowany przez Powiat Legionowski i Powiatowy Zespół Szkół i Placówek Specjalnych w Legionowie projekt pt. „Dziecko w wieku przedszkolnym – aktywny partner w edukacji, komunikacji oraz zabawie. Projektowanie sytuacji edukacyjnych ukierunkowanych na rozwój umiejętności komunikacyjnych i społecznych u dzieci z autyzmem i niepełnosprawnych intelektualnie" zakończy się 30 czerwca br.
W ramach projektu 16 dzieci z niepełnosprawnościami uczestniczy w dodatkowych zajęciach specjalistycznych. Jak pisaliśmy w poprzednich artykułach, są to zarówno zajęcia indywidualne, takie jak: terapia behawioralna, terapia logopedyczna, AAC-alternatywne i wspomagające metody komunikacji, integracja sensoryczna, zajęcia z pedagogiem i psychologiem, jak również zajęcia grupowe z zakresu dogoterapii, muzykoterapii i gimnastyki korekcyjnej. Przedszkolaki uczestniczą również w wyjazdach na zajęcia z hipoterapii, na basen i do sali aktywności ruchowej. Po zakończeniu projektu część zajęć będzie kontynuowana w ramach środków własnych powiatu, ponieważ terapia dziecka z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi to długa i pracochłonna droga, a jej efekty widoczne są często dopiero po dłuższym czasie.
Jedną z istotnych form wspierania rozwoju dzieci objętych wsparciem projektu są indywidualne zajęcia z logopedii. Logopedia, to nauka zajmująca się kształtowaniem właściwej mowy w okresie jej rozwoju, doskonaleniem w późniejszych latach, a także usuwaniem różnego rodzaju wad i zaburzeń mowy. Cele prowadzonej w ramach projektu terapii logopedycznej są różne, w zależności od podłoża i charakteru problemów z mową. Najkrócej rzecz ujmując, cele terapii logopedycznej to: usuwanie zaburzeń mowy, przywracanie mowy w przypadku jej utraty, nauczanie mowy, która się nie wykształciła, wyrównywanie opóźnień rozwoju mowy, wypracowanie odpowiedniego poziomu sprawności językowej czy likwidacja przyczyn i skutków pierwotnych oraz skutków wtórnych, do których zalicza się zarówno psychologiczne, jak i pedagogiczne konsekwencje zaburzeń mowy. Typowymi elementami terapii logopedycznej są: ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne, ćwiczenia oddechowe i fonacyjne, ćwiczenia w rozumieniu i nadawaniu mowy (tu także ćwiczenia artykulacyjne) oraz ćwiczenia usprawniające słuch fonematyczny. Terapia logopedyczna może czasem przypominać zabawę z dzieckiem. Zabawą samą w sobie jednak nie jest. W zależności od rodzaju zaburzeń mowy, terapia logopedyczna jest mniej lub bardziej czasochłonną pracą: logopedy, dziecka i jego rodziców. Logopeda wprowadza więc życzliwą, bezpieczną atmosferę w trakcie zajęć, musi jednak skłonić dziecko do wykonania zaplanowanych działań, określonych zadań, które służą terapii. W zależności od rodzaju problemu jaki ma dziecko, terapia logopedyczna przechodzi przez różne etapy, a logopeda stosuje różne zabawy, ćwiczenia i zadania. Terapia logopedyczna pomimo, że czasem bywa długotrwała, poprawia jakość komunikacji, a co za tym idzie, wpływa pozytywnie na kontakty dzieci z rówieśnikami. Dziecko osiąga sukces terapeutyczny w postaci poprawy stanu mowy i wymowy. Zajęcia z logopedą pozwalają rozwijać komunikację językową dzieci, usprawniać umiejętności wypowiadania się, wyrównywać opóźnienia mowy, korygować wady wymowy u dzieci poprzez liczne ćwiczenia artykulacyjne, słuchowe, fonacyjne i oddechowe oraz stymulować rozwój poznawczo-językowy. Wzmocnieniu ulegają procesy związane z: pamięcią, uwagą, autokontrolą słuchową, wzrokiem i ruchem. „Terapia logopedyczna daje szansę na przezwyciężenie dzieciom trudności związanych z mówieniem, rozumieniem, a nawet czytaniem i pisaniem” - wyjaśnia prowadząca terapię logopedyczną p. Jolanta Sochala.
Zajęcia z psychologiem, to kolejne zajęcia indywidualne realizowane w ramach projektu. Polegają one na stymulowaniu rozwoju psychicznego dzieci ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi, poprzez ćwiczenia funkcji poznawczych, percepcyjnych, emocjonalnych oraz interpersonalnych. Niepełnosprawność intelektualna oraz autyzm to całościowe zaburzenia rozwoju, w związku z tym dotykają każdej sfery funkcjonowania dziecka. Dlatego też podczas zajęć z psychologiem, realizowane są ćwiczenia z zakresu: stymulowania rozwoju poznawczego, usprawniania motoryki dużej i małej, usprawniania komunikacji, wspierania rozwoju społecznego i emocjonalnego, rozwijania umiejętności zabawy, eliminowania zachowań niepożądanych oraz podnoszenia sprawności w zakresie samoobsługi i samodzielności. W zakresie stymulowania rozwoju poznawczego, dzieci objęte zajęciami podnoszą poziom adekwatnego reagowania na proste i bardziej złożone polecenia terapeuty, usprawniają bierną oraz czynną znajomość kolorów, figur geometrycznych i przedmiotów z ich najbliższego otoczenia. Podczas zajęć z psychologiem przedszkolaki mają okazję ćwiczyć odnajdowanie się w schemacie własnego ciała i znajomość poszczególnych jego części. Dzieci trenują przekraczanie linii środka ciała oraz ruchy naprzemienne. Ponadto doskonalą prawidłowy chwyt narzędzia pisarskiego i podnoszą sprawność w zakresie grafomotoryki, co ma niezwykle istotne znaczenie w kontekście zbliżającego się rozpoczęcia nauki w szkole. W zakresie usprawniania komunikacji, dzieci mają szansę pracować nad umiejętnością funkcjonalnego porozumiewania się z osobą dorosłą, bez względu na to, czy posługują się mową werbalną, czy też metodami komunikacji alternatywnej. Podczas zajęć nieustannie wykorzystywane są sytuacje prowadzące do rozwoju społecznego i emocjonalnego. „Jako psycholog, kładę nacisk na doskonalenie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach, jak również przyswajanie norm i zasad powszechnie obowiązujących w grupie przedszkolnej i społeczeństwie. Dążę również do rozwijania u dzieci umiejętności samodzielnej, adekwatnej do wieku zabawy, co udaje się wypracowywać w dużej mierze dzięki wykorzystywanej technice planów na samodzielną aktywność. Inne metody pracy takie, jak wygaszanie i wdrażanie procedur proaktywnych, służą do eliminowania zachowań niepożądanych, a mianowicie takich, które utrudniają codzienne funkcjonowanie dzieci w społeczeństwie i nabywanie przez nie kluczowych umiejętności. Moja uwaga podczas prowadzonych zajęć koncentruje się wokół podnoszenia sprawności w zakresie samodzielności każdego dziecka. W sposób szczególny dotyczy to umiejętności samoobsługowych. Starania te mają na celu budowanie w dzieciach poczucia sprawności i kompetencji, a także wyrównywanie szans na polu edukacyjnym i społecznym” - wyjaśnia prowadząca zajęcia p. Joanna Czech.
Po wytrwałej pracy na terapii logopedycznej i zajęciach z psychologiem przedszkolaki raz w miesiącu wyjeżdżają do centrum kreatywnej zabawy. W interaktywnych wnętrzach na dzieci czeka bezkresny ocean pomysłów i niekończąca się zabawa rozwijająca motorykę ruchową oraz sensorykę pod okiem wykwalifikowanych animatorów. Podczas 2-godzinnych wizyt w centrum kreatywnej zabawy przedszkolaki uczestniczą w zorganizowanych zajęciach tematycznych oraz korzystają z różnorodnych sal aktywności gdzie budują z klocków, bawią się w sklep, korzystają z suchego basenu z piłeczkami, korytarzy z przeszkodami i zjeżdżalni. Dziewczynkom największą radość sprawia komnata piękna, z której wychodzą wymalowane i przebrane w szaty księżniczek. „Dotychczas nasze przedszkolaki brały udział w zajęciach plastycznych, kulinarnych, ceramicznych i muzyczno-ruchowych, a ostatnio robiły piękne girlandy z papieru. Przede wszystkim jednak, zajęcia te, oprócz rozwijania wyobraźni i kreatywności, dają dzieciom mnóstwo radości. Celem tych wyjazdów jest przede wszystkim stworzenie dzieciom możliwości przeżywania radości i zadowolenia, przejawiania inicjatywy i twórczości, odczuwania odprężenia psychicznego i relaksu, nawiązywania dobrych kontaktów z innymi oraz uczenia się współpracy i życia w zespole” - komentuje p. Grażyna Adamczyk organizator tych wyjazdów.
Jak podkreślają terapeuci prowadzący zajęcia z przedszkolakami – „Działając systematycznie, metodą małych kroków, można umożliwić dzieciom osiągnięcie sukcesów, na miarę ich potencjału, co jest szczególne istotne w kontekście zbliżającego się rozpoczęcia nauki w szkole”. Podkreślić należy, że wszystkie działania podejmowane w ramach projektu mają ukształtować w dziecku takie umiejętności, by w przyszłości umiało komunikować się z otoczeniem oraz w pełni uczestniczyć w życiu społecznym. Zajęcia będą kontynuowane przy wykorzystaniu pomocy dydaktycznych i specjalistycznego sprzętu, który został zakupiony ze środków projektu. Będzie on wykorzystywany w szczególności do prowadzenia zajęć z alternatywnych i wspomagających metod komunikacji, terapii behawioralnej i integracji sensorycznej.
Projekt współfinansowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Osi priorytetowej X „Edukacja dla rozwoju regionu”, Działania 10.1 „Kształcenie i rozwój dzieci i młodzieży”, Podziałania 10.1.4 „Edukacja przedszkolna” Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020.
